۸۰ درصد کشاورزی ایران از تکنولوژی های جدید بی بهره است

به گزارش نیوزتل، رییس فرهنگستان علوم اظهار داشت: یکی از اشکالات اصلی، پایین بودن ضریب نفوذ علم و فناوری در بخش کشاورزی و غذاست بالاتر از ۸۰ درصد بخش کشاورزی کشور از دانش و تکنولوژی های جدید بهره مند نشده است.

به گزارش نیوزتل به نقل از فرهنگستان علوم، یازدهمین نشست مرجعیت علمی به ریاست محمدرضا مخبردزفولی رییس فرهنگستان علوم در محل این فرهنگستان اجرا شد. محمدرضا مخبردزفولی در این جلسه بیان کرد: یکی از اشکالات اصلی، پایین بودن ضریب نفوذ علم و فناوری در بخش کشاورزی و غذاست.
وی افزود: در صورتیکه برخی نقاط خاص کشور به سبب تمرکز مراکز دانشگاهی، ضریب نفوذ بالاتری دارند (گاهی تا ۳۰ درصد)، میانگین کشوری این شاخص همچنان پایین و کمتر از ۲۰ درصد است. این نشان دهنده آنست که هنوز بالاتر از ۸۰ درصد بخش کشاورزی کشور از دانش و تکنولوژی های جدید بهره مند نشده است.
وی افزود: این ضعف در عرصه های مختلفی همچون تولید، راندمان منابع، صرفه جویی در مصرف آب، نگهداری و جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده از تکنولوژی های مدرن نمایان است. بعنوان مثال، در حوزه تولید شیر، از مجموع ۷ میلیون رأس گاو در کشور، تنها یک میلیون رأس گاو صنعتی و پرتولید وجود دارد که ۱۰ میلیون تن از مجموع ۱۲ میلیون تن شیر تولیدی را تامین می کنند. این در حالیست که ۶ میلیون رأس گاو بومی کشور تنها ۲ میلیون تن شیر تولید می کنند.
رئیس فرهنگستان علوم بیان کرد: این تفاوت به وضوح نشان میدهد که بهره گیری از تکنولوژی های پیشرفته، از انتخاب اسپرم های اصلاح شده تا روش های مدرن پرورش دام، تأثیر شایان توجهی بر راندمان دارد. فناوری های پیشرفته جهانی در این عرصه، نظیر روش های بهینه باروری و تولید شیر پاک، در کشورهای توسعه یافته به کار گرفته شده اند، اما هنوز در ایران به شکل گسترده وارد نشده اند.
مخبر دزفولی افزود: این وضعیت تاکید بر ضرورت تدوین نقشه راهی برای دستیابی به مرجعیت علمی و فناوری در بخش کشاورزی و غذا دارد. توسعه دانش بنیان این بخش، افزایش راندمان و استفاده بهینه از منابع طبیعی را بدنبال خواهد داشت.

چالش های آبیاری هوشمند و مقاومت در مقابل تکنولوژی های جدید در کشاورزی ایران

وی عنوان کرد: در صورتیکه ایران با واردات میلیاردها دلارمحصولات کشاورزی رو به رو است، برخی کارشناسان براین باورند که اگر نصف این مبلغ به کشاورزان داخلی اختصاص پیدا کند، می تواند تحولی بزرگ در بخش کشاورزی کشور بوجود آورد. طبق گفته های متخصصان، یکی از مهم ترین موانع پیش رو در بهبود وضعیت کشاورزی ایران، عدم پذیرش تکنولوژی های جدید مانند آبیاری زیرسطحی هوشمند است که به رغم معرفی آن سه تا چهار سال پیش، هنوز مقاومت هایی در مقابل پذیرش این فناوری وجود دارد.
رئیس فرهنگستان علوم اظهار داشت: آبیاری زیرسطحی به عنوان یک راه حل هوشمند و کارآمد در مصرف آب کشاورزی معرفی شده است. این سیستم با بهره گیری از پلیمرهایی که در نزدیکی ریشه گیاه زیر خاک نصب می شود، مصرف آب را به شدت می کاهد و در عین حال، عملکرد بهتری در تولید محصولات کشاورزی ارائه می دهد. با این وجود، یکی از اشکالات اصلی پذیرش این فناوری، هزینه بالای سرمایه گذاری اولیه است. در این مورد، تعدادی از کشاورزان، مانند کشاورزانی در خراسان شمالی، معتقدند که نصب این سیستم هزینه بر است، اما براین باورند که در درازمدت، این سرمایه گذاری می تواند به بهبود راندمان و کاهش هزینه ها منجر شود.
مخبردزفولی افزود: یکی از نکات جالب توجه، تولید این فناوری توسط نخبگان و متخصصان ایرانی است که با بهره گیری از خلاقیت خود توانسته اند سیستمی هوشمند طراحی نمایند که بطور مؤثر در زیر خاک عمل می کند و به ریشه گیاهان لطمه نمی زند. این سیستم به طور دقیقتر می تواند محصولات کشاورزی را سالم، پاک و بهداشتی نگه دارد.
رئیس فرهنگستان علوم افزود: بگفته کارشناسان، پذیرش تکنولوژی های جدید در کشاورزی نه فقط می تواند سبب افزایش تولید و راندمان در این بخش شود، بلکه به کاهش وابستگی کشور به واردات و بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان داخلی نیز کمک خواهدنمود.

چالش ها و راهکارهای بهبود وضعیت تولید و مصرف غذا در ایران

وی اظهار داشت: در گذشته، اختلافات بین ترکیه و روسیه سبب شد که بازار ایران برای برخی محصولات کشاورزی خصوصاً مرغ، بطور موقت از دست برود. این مسأله موجب شد که ایران بطور موقت نتواند در این بازار رقابت کند، اما در نهایت با معرفی و استفاده از روش های نوین تولید، توانست به افزایش مصرف و بهبود کیفیت محصولات خود برسد. به عنوان مثال، استفاده از روش های علمی و بهداشتی در تولید مرغ، نه فقط به افزایش مصرف آن کمک کرد، بلکه به کاهش خطرات بیماریها و بهبود رشد آن نیز منجر گردید.
مخبر دزفولی بیان کرد: هم اکنون، تولید شیر در ایران خصوصاً در مقایسه با کشورهایی مانند پاکستان، با استانداردهای جهانی همخوانی ندارد و خیلی از آلودگی ها و مشکلات بهداشتی در سطح کشور وجود دارد. این مشکلات عمدتا به نحوه مدیریت و حکمرانی در بخش تولید و فرآوری مواد غذایی برمی گردد. متأسفانه سیستم موجود در این بخش، خصوصاً در حوزه مدیریت مزرعه ها، دارای نقاط ضعف زیادی است که سبب می شود تعدادی از تولیدکنندگان داخلی ترجیح دهند محصولات خودرا به خارجی ها بفروشند که خود از این محصولات بهره گیرند.
رئیس فرهنگستان علوم افزود: در حوزه آموزش و پژوهش، کشور ما هنوز با کمبود رشته های جدید و تخصصی در عرصه کشاورزی و فناوری های غذایی روبه رو است. به رغم کوشش های فراوان اساتیدی در دانشگاه تهران برای به روز کردن رشته ها و توسعه تکنولوژی های جدید، همچنان از معرفی رشته های جدید که در دنیا وجود دارد، غفلت شده است. این در حالیست که خیلی از رشته ها و تکنولوژیهای جدید می توانند به بهبود وضعیت کشاورزی و تولید غذا در کشور کمک کنند، اما ما هنوز با ترس از تغییرات و پذیرش این تحولات مواجه هستیم.
وی افزود: بطور کلی، برای بهبود وضعیت تولید و مصرف غذا در کشور، باید بر افزایش کیفیت آموزش، پذیرش تکنولوژی های جدید و اصلاح سیستم های حکمرانی در بخش کشاورزی و تولید غذا تمرکز نماییم تا بتوانیم به تولید پایدار و رقابت پذیر نائل شویم.

منبع: