روشی نوین برای پیشبینی دوره های تشنج

به گزارش نیوزتل شروع تشنج(seizures) غیرقابل پیشبینی است و تابحال گرچه مطالعات بسیاری در اینباره انجام شده اما نتایج مطالعات بی نتیجه بوده است. ماهیت غیرقابل پیشبینی بیماری به این مفهوم است که بیماران مجبور به مصرف دارو و تنظیم سبک زندگی خود هستند.
به گزارش نیوزتل به نقل از ایسنا و به نقل از تک اکسپلوریست، به تازگی گروهی از دانشمندان علوم مغز و اعصاب “دانشگاه ژنو”(UNIGE)، “بیمارستان دانشگاه برن”(Inselspital)، دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو (UCSF) و “دانشگاه براون در پراویدنس”(Brown University in Providence) برای توسعه یک روش که پیشبینی لحظه رخ دادن تشنج یک تا چند روز پیش از این اتفاق را ممکن می سازد، با یکدیگر همکاری کردند.
ثبت فعالیتهای عصبی در بازه زمانی بیشتر از نیم سال با استفاده از یک ابزار که مستقیما در مغز بیمار برای تشخیص چرخه های فردی فعالیت صرع و دادن اطلاعاتی درباره احتمال تشنج کاشته می شود، می تواند رویایی باشد که در آینده به تحقق خواهد پیوست.
“تیموتی پرویکس”(Timothée Proix) محقق بخش علوم اعصاب بنیادی دانشکده پزشکی دانشگاه ژنو، اظهار داشت: بیشتر از ۵۰ سال است که متخصصان سراسر جهان در حال تلاشند تا بتوانند تشنج را چند دقیقه پیش از رخ دادن، پیشبینی کنند اما تلاشهای آنها چندان موفقیت آمیز نبوده است. حتی به نظر می آید علایم اخطار دهنده آشکاری هم نمی توانند در پیشبینی زودتر تشنج چندان کمک کننده باشند چون که فرکانس های مغز هر فرد از یک مرتبه در سال تا یک مرتبه در روز متفاوت می باشد.
“ماکسیم باد”(Maxime Baud)، متخصص مغز و اعصاب بیمارستان دانشگاه برن اظهار داشت: این یک مشکل بزرگ برای بیماران است. این غیرقابل پیشبینی بودن با تهدیدی دائمی همراه می باشد که بیماران را ملزم به مصرف روزانه دارو می کند و در خیلی از موارد مانع حضور آنها در بعضی مکان ها و انجام کارهایی مانند ورزش می شود. زندگی با این وضعیت می تواند بر سلامت روان افراد هم تاثیر بگذارد. پیروی از درمان های موجود هم معمولاً برای بیماران دشوار است چون که آنها می بایست داروهایی با عوارض جانبی بی شمار زیاد را مصرف کنند تا داروها تحریک پذیری عصبی آنها را کاهش دهند. گاهی اوقات هم درمان شامل جراحی مغز و اعصاب برای از بین بردن کانون صرع، یعنی نقطه شروع تشنج مغز است. علاوه بر این، یک چهارم بیماران به این روش های درمانی پاسخ نمی دهند و این به آن معناست که آنها باید یاد بگیرند که مزمن بودن بیماری خویش را مدیریت کنند.
برای اندازه گیری فعالیت صرع، الکتروانسفالوگرافی/نوار مغزی داده های فعالیت الکتریکی مغزی را ثبت می کند و سپس از آن داده ها برای شناسایی تخلیه های بینابینی(interictal discharges) استفاده می شود. این تخلیه در هر بار تشنج رخ می دهند اما علت ایجاد تشنج محسوب نمی شوند.
دکتر باد اضافه کرد: ما از نظر بالینی مشاهده می نماییم که تشنج های صرعی به صورت خوشه ای و چرخشی تکرار می شوند. برای اطمینان از اینکه آیا تخلیه های متناوب می تواند این چرخه ها را توضیح دهد و شروع تشنج را پیش بینی نماید یا خیر، ما اطلاعات را با جزئیات بیشتری تجزیه و تحلیل کردیم.
برای انجام این کار، دانشمندان با استفاده از دستگاه هایی که به مدت طولانی در مغز بیماران مبتلا به صرع کاشته شده بودند، اطلاعات فعالیت عصبی آنها را جمع آوری کردند.
در ابتدا، آنها اطمینان حاصل کردند که چرخه فعالیت صرع مغزی وجود دارد یا خیر. آنها سپس بر روی تجزیه و تحلیل آماری متمرکز شدند تا پدیده ای بنام “pro-ictal state” که احتمال شروع تشنج در آن زیاد است را بررسی نمایند.
دکتر باد اظهار داشت: مانند تغییرات آب و هوایی، مقیاس های زمانی مختلفی در فعالیت صرع مغز وجود دارد. تغییرات آب و هوایی تحت تاثیر چرخه فصول یا روز و شب است. در مقیاس میانی، وقتی جبهه هوا نزدیک می شود، احتمال باران برای چندین روز افزایش می یابد و ازاین رو تغییرات آبو هوایی بهتر قابل پیشبینی است. این سه مقیاس تنظیم چرخه ای در بیماری صرع هم وجود دارد.
جبهه هوا خط مرز بین توده هوای گرم و سرد را می گویند که بنا به وضعیت غالب (یعنی وضعیتی که توده هوای سرد غالب بر گرم باشد یا بالعکس) جبهه را نام گذاری می کنند.
فعالیت الکتریکی مغز منعکس کننده فعالیت سلولی نورون ها است یا به صورت دقیق تر منعکس کننده پتانسیل های عمل آنها است. پتانسیل های عمل برای دانشمندان علوم مغز و اعصاب کاملاً شناخته شده است و با استفاده از قوانین ریاضی می توانند احتمالات خویش را الگو سازی کنند.
پتانسیل عمل (Action potential) تغییری موقتی و گذراست که در پتانسیل غشاء سلول ها روی می دهد و پتانسیل داخل غشاء به علت نفوذ یون سدیم بسرعت بالا می رود و سپس بسرعت پایین می آید.
دکتر “پرویکس” اظهار داشت: ما این مدلهای ریاضی را با تخلیه های صرع تطبیق دادیم تا دریابیم که آیا آنها سبب شروع تشنج می شوند یا آنرا مهار می کنند. برای افزایش قابلیت اطمینان پیشبینی، ضبط فعالیت مغز در دوره های بسیار طولانی مورد نیاز بود. با استفاده از این روش توانستیم احتمال ایجاد تشنج در بیماران را تعیین نماییم و این روش این امکان را می دهد که بتوانیم در بعضی از آنها رخ دادن تشنج را از چندین روز قبل پیشبینی نماییم. با جمع آوری اطلاعات در ارتباط با فعالیت مغز طی حداقل شش ماه، پیشبینی تشنج در دو سوم بیماران نتیجه بخش بوده است.
روش تحلیلی روشی مناسب برای انتقال داده ها در لحظه بر روی سرور یا مستقیماً بر روی ریزپردازنده ای که با دستگاهی کوچک که در جمجمه کاشته می شود، به حساب می آید.
دانشمندان حالا در حال ساخت دستگاه نظارت بر مغز با کمترین تهاجم برای ثبت داده های طولانی مدت مورد نیاز برای پیشبینی تشنج هستند. این وسیله که به زیر پوست سر قرار می گیرد، می تواند به افراد مبتلا به صرع قدرت برنامه ریزی زندگی خویش را با عنایت به احتمال تشنج آنها بدهد.
یافته های این مطالعه در مجله “Lancet Neurology” انتشار یافته است.

منبع: